De tentoonstelling Botsing in WG-Kunst februari 2022

toelichting bij de objecten van dick simonis

Kunsthistoricus Jeroen Damen geeft kunsthistorische rondleidingen en kunstbeschouwelijke cursussen (www.mandarte.nl) en hij gebruikt een methode waarvan ik het uitgangspunt probeer te gebruiken; de morfologie.

Kijk eerst goed naar wat er voor je staat. Wat zie je? Welke afmetingen, vormen en verhoudingen en hoe verhouden ze zich ten opzichte van elkaar en de omgeving? Welke materialen zijn gebruikt, en welke kleuren? Dat is de start naar inhoud en betekenis, maar daar houd mijn verklaring op en begint uw bemoeienis, welkom in het territorium van de beschouwer.

Object 33 2018-2019,  gemengde techniek, afmetingen 3,95 x 1,2 x 1 m

Het object bestaat uit purschuim plaatresten, een kartonnen koker en een kunststof pallet. Alle kleuren zijn naturel. De blauwe pallet draagt de koker. De koker draagt een stapeling van lila purschuim, dat zijn isolatieplaten die onder andere gebruikt worden voor dakisolatie.

De palet stond als afval langs de straat, is onbehandeld, alleen schoongemaakt. In het meetkundige midden is een houten schijf geschroefd waar de koker precies overheen past.

De koker komt van Van Antwerpen Kartonnages in Zwijndrecht. Hij is gemaakt van resten van vruchtensapverpakkingen, die ook verkrijgbaar zijn als ‘stuclopers’. Stroken van dit restmateriaal worden in de fabriek spiraalsgewijs over elkaar gewikkeld zodat een zeer sterke buis ontstaat, sterk genoeg om beton in te storten. De koker had een aluminium buitenlaag, die is verwijderd zodat de bruine kartonnen binnenkant zichtbaar is. Die buitenzijde is met heldere lak behandeld.

Het lila purschuim komt uit een afvalcontainer in de Rozenstraat, Amsterdam (2004). De stapeling bestaat uit snijresten van een ander project; de bovenzijde van Object 213, ook hier te zien. Dat snijafval lag in de weg op de grote werktafel en kreeg toen plaats op een kleine tafel. Dat bleek een interessante opstelling te zijn, die ik na wat kleine herschikkingen de volgende dagen heb gefotografeerd en afgetekend In de week daarna werd alles gefixeerd met polymeerkit en schuimpluggen en –ankers. Onder de bodemplaat maakte ik een steunconstructie met consoles die verlopen naar de ronding van de kartonnen buis.

Enkele reacties:

– groot!

– dat daarboven zou een ontwerp voor een toekomstige stad kunnen zijn

– prachtige kleurencombinatie

– voor welke omgeving is het gemaakt?

– het interessante deel zit bovenin en is dus niet goed te bekijken; ligt ware schoonheid altijd buiten bereik?

– een LHBTI-statement met die complexe roze constructie bovenin?

– kan het object ook buiten staan?

– stapelingen grijpen terug op de kindertijd, veel kunstenaars stapelen

Object 111 2020-2021, gemengde techniek, afmetingen 3,6 x 1,2 x 1 m

Weer een kartonnen koker die is gemaakt van resten vruchtensapverpakkingsmateriaal. Gemaakt om beton in te storten. Schuin afgezaagd op 25 cm van de top onder een hoek van 45 graden. Bovenin de paal is een elektromotor geplaatst die met behulp van een veerconstructie het topstuk laat rondzwaaien. De kolom staan op een houten pallet die onderin is voorzien van een infrarood bewegingssensor, zodat de top alleen even draait als er iemand langsloopt.

Beweging in de ruimtelijke kunsten was altijd al mijn grote fascinatie. En die is hier zichtbaar. Het blijft boeiend hoe een simpele ingreep en een eenvoudige draaibeweging, een vorm totaal van karakter kan laten veranderen.

Sommige opmerkingen/vragen:

– ik zie hier de eenvoud van de constructie van een periscoop

– heeft u vaker kinetische objecten gemaakt?

– zou je dit ‘arte povera’ kunnen noemen?

– ben ik oversekst als ik hierin een fallus met een draaiende eikel zie, een soort reuzendildo?

– waarom die foto’s van lichaamsdelen in uitgespaarde vlakjes van de kolom

– ik begrijp dat beweging de vierde dimensie is, dus dit is een vierdimensionaal werk

– kan het zijn dat ik dit al eerder heb gezien in galerie Fuse/NDSM?

Object 1312 1980, gemengde techniek, afmetingen 3,25 x 1,4 x 1,2 m

Vakwerkconstructies waren enkele jaren mijn favoriet. Mijn werktuigkundige opleiding zal daar aan hebben bijgedragen. We zien een piramidevormig viervlak van 3,25 meter hoog; een wat rommelige vakwerkconstructie. Over de punt van die piramide zijn vier zwarte platen geschoven die op onderlinge afstand worden gehouden door 3 x 4 zwarte bollen. De aanvankelijke titel van dit object was De Eerste Drie Seconden. 

Deze ontzettend ijle constructie van 3,5 mm dik gegalvaniseerd staaldraad blijkt, na een kleine aanpassing, zeer geschikt om buiten in weer en wind te staan. Hij heeft in een open omgeving windkracht 7-8 doorstaan.

Veelgestelde vragen:

– Hoezo de eerste drie seconden? De eerste seconden van het universum?

– hoe kan het dat de constructie zulke weersomstandigheden kan weerstaan?

– is dat vakwerk helemaal doorgerekend op sterkte?

Object 213 2020-2021, gemengde techniek, afmetingen 1,9 x 1 x 0,8 m

Waar kijken we naar? Op een cilinder van ongeveer een meter hoog, die is opgesierd met de stars and stripes, zit een zwart ding. Over de rand hangen twee lange, rubber moffen met aan het uiteinde elk een zwarte bolvorm die van binnen roodgloeiend lijkt te zijn. Op ddat zwarte ding is een rechthoekige gele doos bevestigd en daar bovenop is een soort overbemeten ‘hoed’ geschoven. Hier niet allemaal afvalmateriaal, maar wel basaal plaatmateriaal zoals underlayment, pur- en spaanplaat. De bekleding: verf, kunststof, klei en zwart tricottextiel.

Alweer een stapeling van vormen, ruimtelijke associatie, geen assemblage van ready-mades.

Hier weer enkele vragen en opmerkingen:

– verwijst dit object naar de VS?

– is die zwarte vorm een torso?

– en dan die rare bovenkant…?

– wat zijn die bonken die er aan hangen?

Object 821 1982, gemengde techniek, afmetingen 70 x35 x 60 cm

Een vloer van vijf centimeter dik draagt een zwart vierkant, rubber bekleed waarop een wit bolletje ligt. Naast dit zwarte vierkant staat een witte piramide die blijkbaar uit drie horizontale compartimenten bestaat. Op het topje is een grijper gemonteerd. Op een lange zijde van de zwarte vloer is een rode drukknop aangebracht met een bordje met de tekst Start.

Als we op de startknop drukken, deelt de piramide zich in die drie segmenten, langzaam nadert de grijper het balletje en pakt het. Beweging, eenvoudige beweging die toch complex uitpakt. En dan die spanning telkens weer. Zal hij de bal kunnen pakken en dan weer neerleggen?

FAQs:

– fascinerend! Je blijft kijken of het iedere keer weer lukt

– wat is dit eigenlijk een nutteloze actie

– al die energie en inspanning voor dit resultaat

– heeft u weleens overwogen om apparaten te bedenken die de mensheid vooruit helpen?

– is dat niet gewoon een pingpongballetje?

Object 92 2020, gemengde techniek, afmetingen diameter 90 cm

Een witte bolvorm is opgebouwd uit vijf- en zeshoeken. Uit de naden komt een witte polymeerkit geperst. In het meetkundige midden van iedere veelhoek is een hout stok gemonteerd met daaraan een rode rubber halve bolvorm. Het object staat vrij in de ruimte.

FAQ’s

– is dit het gestileerde Covid-19-virus?

– volgens mij heet dat een gedempte icosaeder

– die 5- en 6-hoeken zag je vroeger ook in de leren voetbal

– die stokken met rode dop doen erg denken aan ontstoppers

Object HW08 2019, wandobject, balsa- en acaciahout, afmetingen 70 x 60 x 20 cm

Een sliert bolletjes van balsahout die voortkomt uit een stokje van acaciahout. Het bollengedeelte van dit object was eigenlijk gemaakt voor een ander object, maar bleek veel te realistisch voor de gestileerde opzet.

Vragen:

– is het schapenpoot?

– is het een wolk?

– dit object heeft niet alleen een nummer, maar ook een lettercode

– het lijkt wel de rook uit een schoorsteen

– staat HW misschien voor Hemweg?

Object Sla je slag 1977, gemengde techniek, afmetingen 32 x 32 x 20 cm, € 700,-

Een doos met bovenop een zacht gedeelte van fluorescente oranje kunststof. De voorzijde toont een teller die elke keer een punt meer aangeeft als je op de juiste manier een klap op de bovenzijde geeft.

Er was een periode dat ik me ernstig verbaasde over het ‘kapitalistische inzicht’ dat mensen in beweging komen wanneer je ze betaalt. En zelfs harder lopen of hun best doen als je de beloning verhoogt.

Mede ingegeven door het beruchte ‘schokexperiment’ van Stanley Milgram uit 1974, vroeg ik me af of mensen bereid zouden zijn een handeling te verrichten als daar iets kleins tegenover staat, zoals een punt op een teller die men kent van flipperkasten. Hoeveel aanmoediging heeft een argeloze museumbezoeker nodig om in actie te komen?

Deze Sla je slag was een succesnummer uit die serie werken, dat goed verkocht. Andere beloningsapparaten waren onder andere Kopstoot en Dansvloer. Het laatste apparaat uit de eerste Sla je slag-serie staat hier te koop.

FAQ’s

– bent u zelf eigenlijk niet het ultieme slachtoffer van die beloningscultuur?

– maakt deze interactie het object tot participatiekunst?

Object 201 2019-2021, diverse restanten houtplaatmateriaal, afmetingen 150 x rond 35 cm

Ik kreeg een flinke houtdraaibank die me liet draaien als een gek. Alle atelierresten plaatmateriaal zijn verdraait tot vele ‘draaisels’ zoals hier een op de sokkel staat. Mijn hele atelier is nog steeds bedekt met een laag ‘draaistof’. Vooral mdf bleek een killer in dat opzicht. Ik liep hele dagen rond met luxe stofbril en een rubber, dubbelfilter  ‘snuitje’.  Er is een grote opstelling of ‘situatie’ uit ontstaan; een groep van negen grote gedraaide objecten. Het samengestelde draaisel dat hier staat, paste niet in dat tableau.

FAQs:

– dat ding staat niet rechtop

– waarom werkt u die draaidingen niet mooi glad af?

– dit is ook weer stapelen volgens mij, de ‘hobby’ van veel beeldend kunstenaars

Object Twee Kubussen I (2D) 1976, gemengde techniek, afmetingen 90 x 60 x 10 cm

Het object Twee Kubussen I komt uit een serie. In iedere uitvoering maakt de kleine kubus een andere beweging rondom de grote kubus. We zien alleen kunststofplaat, verlijmt op een doos van spaanplaat, in het binnenwerk een aluminium geleideconstructie langs X-Y-assen, een fietsketting twee sterke magneten en een langzaam draaiende synchroonmotor. Bovenin de kasten zijn sensoren geplaatst die de motor inschakelen.

Dit Twee Kubussen-object komt voort uit de driedimensionale uitvoering van Twee Kubussen. Daarbij rijdt een kleine kubus ribbe 12 cm, langs de rand van een grotere kubus ribbe 60 cm. Die ruimtelijke uitvoering werkte erg goed, maar had zijn beperkingen. Vandaar de 2D-uitvoering in telkens andere bewegingsvormen.

Weer die onontkoombare fixatie op beweging…

– waarom volgen de kubussen een vast patroon?

– het perspectief klopt niet

– het draait allemaal wel langzaam

– waarom bewegen die kleine kubussen zo schokkerig?

– hoe kan het dat ik geen aandrijving zie?

Algemene vragen en opmerkingen

Tijdens exposities komen regelmatig vragen, opmerkingen en commentaren los. Hieronder een ruime greep:

– streeft u geen ‘eeuwigheidswaarde’ na zoals echte kunstenaars?

– zijn steen en brons niet veel mooiere materialen?

– waarom maakt u sowieso deze dingen?

– u lijkt mij te oud voor dit soort werk

– moet dit allemaal nou echt zoveel kosten?

– hoe bepaalt u de prijs van uw werkstukken?

– maakt u altijd objecten van afval?

– bent u getrouwd?

– hebt u een opleiding gehad in de kunsten of anderszins?

– kunt u leven van deze activiteit?

– echte kunstenaars bouwen aan een oeuvre waarin je ontwikkeling ziet

– dit zijn natuurlijk allemaal assemblages van aan elkaar gelijmd bestaand spul, dat kan iedereen toch…

– ik zie weinig onderlinge relatie tussen deze objecten, ze zouden allemaal van een andere maker kunnen zijn

– uit welk jaar is het oudste werk dat hier staat?

– bent u eigenlijk wel beeldhouwer? Of sowieso een kunstenaar?

– had u beroemd willen zijn?

– waarom maakt u uw objecten niet netjes en perfect zoals andere kunstenaars?

– kunt u ze niet beter afwerken maken of doet u dat opzettelijk?

– met een betere afwerking zou uw werk beter verkopen

– wat stelt dit object voor? U weet dat, want u heeft het gemaakt

– waarom alleen maar nummers? Zo heeft de kijker geen houvast

– veel van uw werk lijkt me conceptueel, dus ideeënkunst; zie ik dat goed?

– wordt u weleens blij verrast door de opmerkingen van het publiek?

– bent u de bedenker van de term form follows stock, als tegenhanger van form follows function?